ARAÇ TİP ONAYI

Tip onayı,  “Motorlu Araçlar ve Römorkları”, “İki veya Üç Tekerlekli Araçlar”, “Tekerlekli Tarım veya Orman Traktörleri” ve bu araçların aksam, parça, sistemleri ile birlikte bazı teknik üniteleri konusunda Avrupa Birliği’nin (AB) Eski Yaklaşım Direktifleri’nden uyumlaştırılarak yayımlanan yönetmelikler ile Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM-AEK) regülasyonları kapsamına giren ürünlerin bu yönetmelik veya regülasyonlara uygun olduğunu ve gerekli bütün uygunluk değerlendirme faaliyetlerinden geçtiğini gösteren belgelendirme sistemidir.

Herhangi bir motorlu aracın, römorkun, motosiklet veya mopedin ve traktörün trafiğe tescili aşamasında gerekli olan Uygunluk Belgesinin düzenlenebilmesi için söz konusu araç tipinin “Araç Tip Onayı Belgesine” sahip olması gerekmektedir. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’ nun 29. maddesi uyarınca, yapım safhasında, araçların tip onayı yönetmeliği ile buna bağlı diğer yönetmeliklerin yayımlanmasında ülkemizde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yetkilidir.

Araç Tip Onayı Numaralandırılması

Tip onayı belgelendirme işleminden geçen her ürüne ayrı bir tip onayı numarası verilir. Bu numaralandırma işlemi “Onay Kuruluşu” olarak adlandırılan kurum veya kuruluşlar tarafından yapılır. Onay kuruluşları, tip onaylarını “Araç Tip Onayı” ve “Aksam Tip Onayı” olmak üzere iki türde verebilmektedir. Aksam tip onayları, ilgili yönetmeliği veya regülasyonu bulunan araç aksamları, parçaları, sistemleri ile birlikte teknik ünitelerine verilir. Ülkemizde onay kuruluşu Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’dır.

Motorlu Araçlarla İlgili Tip Onayı Mevzuatı

Bütün motorlu araçlar tip onayı mevzuatı ile ilgili olarak 96 adet Avrupa Birliği (AB) Direktifi ve 126 adet Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM-AEK) Regülasyonu bulunmaktadır. AB direktiflerinin tümü uyumlulaştırılarak ülkemizde yönetmelik olarak yürürlüğe konulmuştur. Taraf olduğumuz BM-AEK regülasyonlarının sayısı ise 124’ dür.

Araç Tip Onayı işlemleri, ülkemizde yayımlanan ana yönetmelikler olan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği (MARTOY), Tekerlekli Tarım veya Orman Traktörleri Tip Onayı Yönetmeliği (TORTOY) ve İki ve Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği (MOTOY) kapsamında, yukarıda belirtilen AB direktifleri veya regülasyonları göz önünde bulundurularak Bakanlığımızca yürütülmektedir. Araçların İmal, Tadil ve Montajı (AİTM) Hakkındaki Yönetmelik kapsamındaki tadilatlarla ilgili işlemler ise, Bakanlığımızca yetkilendirilen Türk Standardları Enstitüsü (TSE)  tarafından yapılmaktadır.

E ve e İşaretlemeleri

“e” işaretlemesi, araç ve araçların sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerinin AB’nin “Motorlu Araçlar ve Römorkları”, “İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçlar” ve  “Tekerlekli Tarım veya Orman Traktörleri” konusundaki yönetmeliklere uygun tip onay belgeli olduğunu gösterir.

“E” işaretlemesi, araçların aksam, parça, sistem ve ayrı teknik ünitelerinin 1958 Cenevre Andlaşması eki olarak yayımlanan BM/AEK regülasyonlarına uygun tip onay belgeli olduğunu gösterir.

Aynı konuyla ilgili “e” ve “E” işaretlemeleri eşdeğer olarak kabul edilmektedir.

HANGİ ARAÇLAR,NEDEN TİP ONAY BELGESİ ALMASI GEREKLİDİR?

İmalatçı firmalar ürettikleri her ayrı tip Motorlu Araç, Motosiklet, Moped, Traktör, Römork ve Yarı römork için Araç Tip Onayı Belgesi almalıdır. İthal araçların da AT Tip Onayına veya Bakanlığımızca verilen Ulusal Tip Onayı Belgesine haiz olması gerekmektedir. AT Tip Onayı olan MARTOY, MOTOY ve TORTOY kapsamındaki araçlar için Ulusal Tip Onayı Belgesi alınmasına gerek yoktur. Eğer araç ithal ediliyorsa ve AT Tip Onayı belgesi varsa ithalatçı firma proforma fatura onayı için Türk Standardları Enstitüsü’ ne müracaat etmelidir.

L Kategorisi : Motosiklet

M Kategorisi: Otomobil,Otobüs, Minibüs, Midibüs

N Kategorisi: Kamyon, Kamyonet

O Kategorisi: Römork, Yarı Römork

AKSAM TİP ONAY

Aksam, sistem veya ayrı teknik ünite için Tip Onayı başvurusu imalatçı veya ithalatçı firma tarafından, ilgili regülasyon veya direktifte belirtildiği şekilde hazırlanmış olan bir tanıtım dosyası ve Teknik Hizmetler Kuruluşu (Teknik servis)  tarafından istenen diğer belgelerle Teknik servise yapılır.

Tip onayı için başvurulan aksam veya ayrı teknik üniteler, Teknik Servisler tarafından ilgili yönetmelik veya regülasyona göre test edilip test sonuçları Sanayi ve Ticaret Bakanlığımıza sunulur. Sunulan raporlar Bakanlıkca değerlendirildikten sonra, bu aksama, sisteme veya ayrı teknik üniteye Bakanlık tarafından Aksam Tip Onayı Belgesi düzenlenir.

ARAÇ TADİLAT PROJELERİ

Araçların İmal, Tadil ve Montajı (AİTM) Hakkındaki Yönetmelik kapsamındaki tadilatlarla ilgili işlemler , T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca yetkilendirilen Türk Standardları Enstitüsü (TSE)  tarafından yapılmaktadır.

Kamyon ve Kamyonet üst yapı ( Sac,Ahşap,Tente,Damper) , Römork, Yarı Römork, Karayolu uygunluk Belgesi (KUB), çeki demiri, motor değişimi, Okul Taşıtına tadil, Minibüsten Otobüse tadil, koltuk ve cam ekleme, Ambulans, Çöp Kasası, Silobas, Tanker, Kanal Açma ve Temizleme, Vidanjör, Sondaj Makinası,İtfaiye Aracı, Arazöz v.b.

Ayrıca Araç üst yapılarda, hidrolik sistem içeren ürünler (Damper, vinç v.b.) için ülkemizde Araç Projelendirme kapsamında zorunlu olarak istenen, firmanın uygunluk beyanı verebilmesi için gerekli olan teknik dosya hazırlanmaktadır.

SERİ TADİLAT BELGESİ

Aynı tipteki araçlar için aynı tadilatı yapan firmalar, Seri Tadilat Belgesi almalıdır. Böylece münferit projelendirme maliyetinden ve zamandan tasarruf edilmiş olur. Belge Türk Standardları Enstitüsü tarafından verilmektedir.

TİP ONAY BAŞVURUSU

10.04.2010 tarihinde 27548 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 2010/1 sayılı tebliğ uyarınca motorlu araçlar için “Ulusal Tip Onayı” başvuruları Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na yapılmaktadır.

Tip onayı başvuruları belge düzenlenecek ürünün imalatçısı olan firma veya imalatçı firmanın yetkili temsilcisi tarafından imalatçı firma adına yapılabilir.

Başvuru sırasında firma hangi yönetmelik veya teknik düzenleme kapsamında belge talep ettiğini ve birlikte çalışmayı planladığı Teknik Servis’i Bakanlığa yazılı olarak bildirir. Teknik Servis’ ler Bakanlık tarafından ilgili yönetmelik veya teknik düzenlemelere ait inceleme ve testleri gerçekleştirmek üzere yetkilendirilmiş kuruluşlardır.

Başvuru kabul edildikten sonra Bakanlık firmanın belirtmiş olduğu Teknik Servis’e inceleme ve deney talep ettiği yönetmelik veya teknik düzenlemeleri yazılı olarak bildirir.

Bakanlık tarafından gönderilen yazının Teknik Servis e ulaşmasının ardından, firma ve Teknik Servis gerekli inceleme ve deneyleri planlayarak gerçekleştirir.

Teknik Servis yapmış olduğu inceleme ve deneylerin ardından düzenlediği raporları bakanlığa sunar ve Bakanlık son değerlendirmelerin ardından Tip Onay belgesini düzenler.

Kayılı Mühendislik olarak size projelerinizde her türlü desteği verip danışmanlığınızı yapmaktayız.

Araçlarınıza çeki kancası (çeki demiri) ilavesi yaptırmanız halinde yetkili araç proje mühendisi tarafından projelendirilmesi ve ruhsata işletilmesi gerekmektedir. Firmamız tarafından çeki kancası (çeki demiri) ilavesi araç tadilat projesi yapılmaktadır.

Toggle content goes here, click edit button to change this text.

Toggle content goes here, click edit button to change this text.

Koltuk Söküm Projeleri

2918 sayılı Karayolları Trafik kanununa göre 0-9 kişilik minibüs olan araçlar otomobil olmuştur, bu araçlar araç muayene gelmeden önce araç tescil belgesini değiştirmeleri gerekmektedir, 10-17 kişilik araçlarda minibüs

olmuştur daha önce 16-17 kişilik otobüs olan araçlarda trafik ve tescil belgelerini minibüs olarak düzelttirmeleri gerekmektedir. Koltuk sayısı 18-19 olan araçlarda ise araç plan proje ile koltuk sökülerek araçlar minibüs

sınıfına düşürülmektedir. Minibüs sınıfına düşen araçların Yıllık vergileri ve ve trafik sigortaları çok daha ucuz olmaktadır.. Otobüs ise 18 kişi ve üstü olmuştur.

Panelvan Kamyonet, Minibüs ve Otobüs grubu araçlarda yapılan işlemler araç tadilat projeleri ile olmaktadır. Okul taşıtı araçların okul taşıtından araç plan proje ile çıkarılması durumunda istiab haddinde problem

çıkmaktadır, böyle bir durumda araçta koltuk sökülmesi gerekmekte olup araç projesi çizilmesi gerekmektedir.

Panelvan grubu araçlarda renault kango, fiat doblo, ford connect, ford transit, renault master araç gruplarında da koltuk sökme işlemi yapılmaktadır.

Otobüs grubu araçların koltuk sökülerek 14+1 kişilik minibüse araç plan proje ile dönüştürülmesi

5+1 Kişilik Yandan Camlı Çift Sıra Panelvan araçların koltuk sökülerek 2+1 panelvana dönüştürülmesi

Minübüs olarak kullanılan araçların koltuk sökülerek araç plan proje ile yandan camlı tek sıra koltuklu veya yandan camlı iki sıra koltuk, yandan camlı üç sıra kotuklu panelvana tadilatı yapılabilir.

Otobüs olarak trafiğe çıkmış araçlarda da koltuk sökme işlemi uygulanmaktadır, 18 veya 19 kişilik küçük otobüs olarak tescil edilmiş araçlara koltuk sökülmesiyle 14+1 kişilik minübüse araç proje tadilatı ile

dönüştürülebilir.

Koltuk Sökme Projesi İçin Gerekli Evraklar

1.  Aracın Trafik Tescil Belgesi
2. Aracın Koltuk Söküm İşcilik Faturası
3. Aracın Koltuk Yerleşim Planı

OKUL TAŞITI YÖNETMELİĞİNE GÖRE

OKUL TAŞITI ARAÇLARDA ARANAN ŞARTLAR

1- Görüntülü kamera sistemi olmalıdır, kameralar ön tarafı, arka tarafı ve sağ yan tarafları göstermelidir. Kullanılan kameralar ce belgeli olmalıdır..

2- Arkada yuvarlak 30 cm genişliğinde ve dur yazısını yüksekliği 150 mm olmalıdır. Kapı açıldığında dur yazısı yanmalıdır.

3- Okul Taşıtı araçlarda öğrencilerin yetişeceği tüm camlar kilitli olmalıdır.

4- Okul Taşıtı servis araçlarında her öğrenci için en az bir emniyet kemeri bulundurulmalıdır, emniyet kemeri tip onaylı ve en az iki noktalı otomatik olmalıdır.

5- Okul Taşıtına dönüştürülen araçların arka kısmına “OKUL TAŞITI” yazısı yapıştırılmalıdır. Bu yazı uygun renk ve ebatta olmalıdır. Okul taşıtı yazısı boyutları Minibüs araçlarda yükseklik 832 mm genişlik 1040 mm olmalıdır, Otobüslerde ise yükseklik 1000 mm genişlik 1250 mm olmalıdır.

6- Okul taşıtı araçlarda taşınan her çocuk 50 kg olarak hesaplanmalıdır, Normal şahıslarda 71 kg olarak hesaplanmalı ve aracın içinde kaç ögrenci ve kişi sayısı ayrı ayrı belirtilmelidir.

7- Araçlarda geri vites lambaları ile birlikte çalışacak sesli ikaz sistemi bulundurulmalıdır. (geri vites düdüğü)

8- Acil çıkış noktaları floresan malzeme ile işaretli olmalıdır.

9- Okul servis araçlarının kapıları şöför tarafından açılıp kapatılmalıdır, kapılarda aynı zamanda kapı sensörü olmalıdır, acil durumlarda kapı dışarıdan da açılmalıdır.

1- Okul servis araçları, MARTOY hükümlerinin yanı sıra 28/8/2007 tarihli ve 26627 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğine ve aşağıda açıklanan teknik hususlara uyacak biçimde imal/tadil edilir.

2- M kategorisi araçlarda, M1 kategorisi hariç olmak üzere, belirtilen muafiyet ve diğer hususlar dikkate alınarak 2001/85/AT Yönetmeliği şartlarını sağlayan araçlar okul servis aracı olarak imal/tadil edilir. Okul servis araçlarının M2 veya M3 kategorisi olması durumunda, ancak Sınıf B, Sınıf III ve ayakta yolcu taşınmaması şartıyla Sınıf II olmasına müsaade edilir.

3- M1 kategorisi araçta en fazla sürücü hariç 8 kişi taşınabilir ve çocuklar için Ek XII madde 4.2 ve madde 4.8’de belirtilen hükümler uygulanmaz. M1 kategorisi araçların güç kumandalı kapılarında 2001/85/AT Yönetmeliğinin Ek I’inin Madde 7.6.5 şartları ile ayrıca, aşağıdaki diğer şartlar da aranır.

4- Okul servis araçlarında aranan ilave şartlar:

4.1- Koltuk, koltuk bağlantıları ve emniyet kemerleri bakımından araçlar Ek VII 1.15, 1.19 ve 1.31 hükümlerine uygun olmalıdır. Öğrenciler boyları ve ağırlıklarına uygun emniyet kemerleri (ayarlı) veya diğer bağlantı sistemleri ile bağlanmalıdır.

4.2-Okul araçlarında taşınan çocuklar için ağırlık (el bagajı dahil) 50 Kg alınabilir. Bu durumda, araçlar için ayrıca normal yolcu sayısı hesaplanır ve 2001/85/AT Yönetmeliğine uygun şekilde hem normal yolcu adedi, hem de öğrenci adedi etiketlendirilirken araç içresinde gösterilir.

4.3- Servis kapısı şoför tarafından kumanda edilmelidir. Çocukların yetkisiz kullanımını önlemek için acil kumandalar korunmalıdır.

4.4- Dörtlü ikaz sistemi bulunmalı ve yolcu iniş binişlerinde çalıştırılmalıdır. Bu amaçla devre dışı bırakılabilir otomatik bir sistem kullanılabilir.

4.5- Her öğrenci için bir oturma yeri bulunmalıdır.

4.6- (Değişik:RG-26/6/2012-28335) Eğer doğrudan görmek yeterli değilse, kapılardan iniş ve binişi hem içeriden hem de dışarıdan gösterecek optik cihazlar bulunmalıdır. İmalatçının belirttiği oturma pozisyonundaki sürücü tarafından aracın iç ve dış alanı gözlenebilmelidir. Bu şart, aşağıdaki (a) ve (b) bentlerinin her ikisinin birden karşılanması durumunda yerine getirilmiş sayılır ve uygunluğu yetkili teknik servisler tarafından bir rapor ile tevsik edilir.

a) ECE R46 teknik düzenlemesine uygun görüş alanları hariç, aracın en arkasındaki alan görüş sistemleri ve sesli ikaz teçhizatı (Şekil 1 ve Şekil 2’deki duruma benzer) ile izlenebilmelidir.

b) Aracın ön tarafında sürücünün bulunduğu seviyenin altında kalan alanları görüş sistemleri veya sesli ikaz teçhizatı (Şekil 1 ve Şekil 2’deki duruma benzer) ile izlenebilmelidir.

c) Kapı çerçevesi, tavan direkleri, destekler vb. gibi aracın yapısıyla ilgili unsurlardan doğan görüş engelleri dikkate alınmaz.

22/02/2011 Tamimine göre1. Okul Servis Aracı Tadilatı2. Proje raporu3. Münferit Araç Uygunluk Belgesi (AİTM Ek V/A3)4. Araca ait, tescile esas belge veya tescil belgesinin aslı yada bu belgelerin noter tasdikli sureti. (Sıfır araçlarda orijinal uygunluk belgesi görülecek)5. Proje hesap özetleri (A,B,C formları)6. M1 kategorisi araçların güç kumandalı kapılarında 2001/85/AT Yönetmeliğinin Ek I‟inin Madde 7.6.5 şartları aranır.7. Koltuk, koltuk bağlantıları ve emniyet kemerleri bakımından araçlar Ek VII 1.15, 1.19 ve 1.31 hükümlerine uygun olmalıdır. Öğrenciler boyları ve ağırlıklarına uygun emniyet kemerleri (ayarlı) veya diğer bağlantı sistemleri ile bağlanmalıdır.8. Koltuk mukavemeti (74/408/AT) Tadilattan etkilendi mi? Hayır ( ) Evet ( )9. Emniyet kemeri bağlantıları (76/115/AT) Tadilattan etkilendi mi? Hayır ( ) Evet ( )10. Emniyet kemerleri (77/541/AT) Tadilattan etkilendi mi? Hayır ( ) Evet ( )11. Okul araçlarında taşınan çocuklar için ağırlık (el bagajı dâhil) 50 Kg alınabilir. Bu durumda, araçlar için ayrıca normal yolcu sayısı hesaplanır ve 2001/85/AT Yönetmeliğine uygun şekilde, hem normal yolcu adedi, hem de öğrenci adedi etiketlendirilerek araç içerisinde gösterilir.12. Ek XII madde 4.6‟ya uygunluğu yetkili teknik servisler tarafından bir rapor ile tevsik edilmelidir.13. Motorlu araçların Dolaylı görüş cihazları (2005/27/AT ile değişik 2003/97/AT)14. Araçta geri vites lambaları ile birlikte çalışacak sesli ikaz sistemi bulunmalıdır. Sonradan takılan cihazlar Radyo Parazitleri (elektromanyetik uyumluluk) 72/245/AT son seviyesi veya ECE-R10 son seviyesine uygun olduğu teknik servis raporu ile tevsik edilmeli veya 24.10.2007 tarih ve 26680 sayılı Resmî Gazete‟de yayımlanan Elektromanyetik Uyumluluk Yönetmeliği (2004/108/AT)‟ne göre CE işareti taşımalıdır.15. Acil çıkışlar flüoresan malzeme ile işaret edilmelidir.16. Yük dağılım ve koltuk yerleşimi17. Temel Araç Üreticisi Uygunluk Belgesi18. Tadilatçı Firma Yetkilisi İmza Sirküleri19. Mühendis Yetki Belgesi20. Mühendis SMM Belgesi21. Mühendis İmza Sirküleri22. Ücret Dekontu23. NOTLAR:a) Tadilattan dolayı tip onayı düşen sistemler için bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek VII‟deki ilgili maddelerdebelirtilen şartlar aranır.b) M kategorisi araçlarda, M1 kategorisi hariç olmak üzere, belirtilen muafiyet ve diğer hususlar dikkatealınarak 2001/85/AT Yönetmeliği şartlarını sağlayan araçlar okul servis aracı olarak imal/tadil edilir.c) 13.02.2009 tarihinden önce imal edilmiş M2 ve M3 kategorisi Sınıf B, Sınıf III ve ayakta yolcu taşınmayan Sınıf II araçlar ve 74/408/AT, 76/115/AT, 77/541/AT ve 2001/85/AT yönetmeliğine göre Tip Onayları mevcut 13.02.2010 tarihinden sonra imal edilmiş, M2 ve M3 kategorisi Sınıf B, Sınıf III ve ayakta yolcu taşınmayan Sınıf II araçlar okul taşıtı yapılır.————————4.16. Okul servis aracı tadilatı4.16.1. Okul servis araçları ile ilgili hususlar bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek XII‟de verilmiştir. Bu araçların tadilatı anılan ekin hükümlerine göre yapılır.

4.16.2. Tadilattan dolayı tip onayı düşen sistemler için bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek VII‟deki ilgili maddelerde belirtilen şartlar aranır.

4.16.3. Tadilatın Araç Tip Onayı belgesinde verilen bilgileri değiştirmesi durumunda ilgili maddenin kapsadığı sistem onayı için tekrar onay alınmalı veya tadilat sonrası ortaya çıkan ürünün ilgili sistem yönetmeliğini karşıladığı teknik servis raporuyla tevsik edilmelidir. Okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları hususunda yürürlükte olan Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinde belirtilen araç yaşı sınırlaması aranır. Taşıtların yaşı fabrikasından imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır.(Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinin Madde 4 (f) bendi)4.16.4. 13.02.2009 tarihinden önce imal edilmiş M2 ve M3 kategorisi Sınıf B, Sınıf III ve ayakta yolcu taşınmayan Sınıf II araçlar ve 74/408/AT, 76/115/AT, 77/541/AT ve 2001/85/AT yönetmeliğine göre Tip Onayları mevcut 13.02.2009 tarihinden sonra imal edilmiş, M2 ve M3 kategorisi Sınıf B, Sınıf III ve ayakta yolcu taşınmayan Sınıf II araçlar için yönetmeliğin Ek XII‟sinin hükümlerinin uygunluğu, araçlar üzerinde Enstitü kadrolu personeli olan araç proje uzman veya uzmanları tarafından ekteki(Ek-4) teknik muayene formu kullanılarak aranır. Her bir araç için Araç Tip Onay Müdürlüğü‟nün AİTM Uygunluk Rapor Ücretinin yarısı alınır.Tescil edilmiş veya edilmemiş N kategorisi araçların okul taşıtına tadilatında:a) Okul Taşıtları Yönetmeliği Şartlarıb) ABS Fren,c) Ek VII-1.15, 1.19 ve 1.31 ve 2001/85/AT şartları,d) AĠTM Yönetmeliği ilgili diğer maddeleri aranacaktır.Okul Taşıtından M2-M3 Kategorisine Dönüştürülen Araçlarda:– Ek VII-Madde 1.50‟ nin Kararlılık ve Devrilme Dayanımı Hususları Hariç Diğer ġartlarıAranacaktır.– N kategorisinden okul taşıtına dönüştürülen araçlar ancak N kategorisine dönüştürülebilir.13/02/2009 tarihinden sonra Okul taşıtı olarak üretilen araçların M2-M3 kategorisi araçlaradönüştürülmesinde 2001/85/AT Yönetmeliği şartları aranacaktır ve bu şartları sağladığıteknik servis tarafından tevsik edilecektir.

OKUL SERVİS ARAÇLARI İLE İLGİLİ HÜKÜMLER

1- Okul servis araçları, MARTOY hükümlerinin yanı sıra 28/8/2007 tarihli ve 26627 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğine ve aşağıda açıklanan teknik hususlara uyacak biçimde imal/tadil edilir.

2- M kategorisi araçlarda, M1 kategorisi hariç olmak üzere, belirtilen muafiyet ve diğer hususlar dikkate alınarak 2001/85/AT Yönetmeliği şartlarını sağlayan araçlar okul servis aracı olarak imal/tadil edilir. Okul servis araçlarının M2 veya M3 kategorisi olması durumunda, ancak Sınıf B, Sınıf III ve ayakta yolcu taşınmaması şartıyla Sınıf II olmasına müsaade edilir.

3- M1 kategorisi araçta en fazla sürücü hariç 8 kişi taşınabilir ve çocuklar için Ek XII madde 4.2 ve madde 4.8’de belirtilen hükümler uygulanmaz. M1 kategorisi araçların güç kumandalı kapılarında 2001/85/AT Yönetmeliğinin Ek I’inin Madde 7.6.5 şartları ile ayrıca, aşağıdaki diğer şartlar da aranır.

4- Okul servis araçlarında aranan ilave şartlar:

4.1- Koltuk, koltuk bağlantıları ve emniyet kemerleri bakımından araçlar Ek VII 1.15, 1.19 ve 1.31 hükümlerine uygun olmalıdır. Öğrenciler boyları ve ağırlıklarına uygun emniyet kemerleri (ayarlı) veya diğer bağlantı sistemleri ile bağlanmalıdır.

4.2- Okul araçlarında taşınan çocuklar için ağırlık (el bagajı dâhil) 50 Kg alınabilir. Bu durumda, araçlar için ayrıca normal yolcu sayısı hesaplanır ve 2001/85/AT Yönetmeliğine uygun şekilde hem normal yolcu adedi, hem de öğrenci adedi etiketlendirilerek araç içersinde gösterilir.

4.3- Servis kapısı şoför tarafından kumanda edilmelidir. Çocukların yetkisiz kullanımını önlemek için acil kumandalar korunmalıdır.

4.4- Dörtlü ikaz sistemi bulunmalı ve yolcu iniş binişlerinde çalıştırılmalıdır. Bu amaçla devre dışı bırakılabilir otomatik bir sistem kullanılabilir.

4.5- Her öğrenci için bir oturma yeri bulunmalıdır.

4.6- (Değişik:RG-26/6/2012-28335) Eğer doğrudan görmek yeterli değilse, kapılardan iniş ve binişi hem içeriden hem de dışarıdan gösterecek optik cihazlar bulunmalıdır. İmalatçının belirttiği oturma pozisyonundaki sürücü tarafından aracın iç ve dış alanı gözlenebilmelidir. Bu şart, aşağıdaki (a) ve (b) bentlerinin her ikisinin birden karşılanması durumunda yerine getirilmiş sayılır ve uygunluğu yetkili teknik servisler tarafından bir rapor ile tevsik edilir.

a) ECE R46 teknik düzenlemesine uygun görüş alanları hariç, aracın en arkasındaki alan görüş sistemleri ve sesli ikaz teçhizatı (Şekil 1 ve Şekil 2’deki duruma benzer) ile izlenebilmelidir.

b) Aracın ön tarafında sürücünün bulunduğu seviyenin altında kalan alanları görüş sistemleri veya sesli ikaz teçhizatı (Şekil 1 ve Şekil 2’deki duruma benzer) ile izlenebilmelidir.

c) Kapı çerçevesi, tavan direkleri, destekler vb. gibi aracın yapısıyla ilgili unsurlardan doğan görüş engelleri dikkate alınmaz.

Engelli Araç Projesi İçin İstenilen Evraklar

1- Heyet Raporu

2- Sürücü Belgesi

3-  Geçici Satış Belgesi

Hareket Engelli Yolcuların Aracı giriş-çıkışlarını Kolaylaştıran Teknik Donanımla İlgili Şartlar
2001/85/AT Direktifi “EK VII”

Hareket Engelli Yolcuların Aracı giriş-çıkışlarını Kolaylaştıran Teknik Donanımla İlgili Şartlar.

1) GENEL

Bu Ek,hareket engelli yolcular ile  tekerlekli sandalye kullanıcılarının kolayca giriş-çıkışlarını sağlayacak şekilde tasarımlanan bir araca uygulanacak olan hükümleri kapsar.
2) KAPSAM

Bu şartlar hareket engelli yolcuların kolay  giriş-çıkışlarına müsaade eden araçlara uygulanır.

3) ŞARTLAR

3.1 Basamaklar;

En az bir adet servis kapısında birinci  basamağın yerden yüksekliği, Sınıf I ve Sınıf A araçlarda  250 mm’yi,  Sınıf II, Sınıf III ve Sınıf B araçlarda 320 mm’yi aşmamalıdır. Sınıf I ve Sınıf A araçlar için alternatif olarak, biri giriş ve biri çıkış olmak üzere, iki kapı açıklığında, birinci basamağın yerden yüksekliği 270 mm’yi aşmamalıdır.

Karoseri alçaltma/yükseltme sistemi veya geri çekilebilir basamak kullanılabilir.

Yukarıda bahsedilen kapıda (kapılarda) yerden birinci basamaklar dışındaki, geçiş alanlarında ve geçit koridorundaki basamakların  yüksekliği Sınıf I ve Sınıf A araçlarda  200 mm’yi, Sınıf II, Sınıf III ve Sınıf B araçlarda 250 mm’yi aşmamalıdır.

3.2 Hareket Engelli Yolcular İçin Öncelikli Koltuklar ve Boşluklar;

3.2.1 Engelli yolcular için öncelikli koltuk olarak tasarımlanmış  tahsis edilen, öne  veya arkaya bakan  yeterli sayıdaki koltuk,  iniş ve binişler içinuygun olan servis kapısına (kapılarına) yakın bir konuma  yerleştirilmelidir. Öncelikli koltukların asgarî sayısı,  Sınıf I araçlarda dört, Sınıf II ve Sınıf IIIaraçlarda iki ve Sınıf A ve Sınıf B araçlarda ise bir olmalıdır. Kullanılmadığı zaman katlanabilen bir koltuk bir öncelikli koltuk olarak tasarımlanmamalıdır.   Ek I  madde 7.7.8.5.2,  bu şarta uyan  araçlara uygulanmamalıdır.

3.2.2 Öncelikli koltukların en az bir adedinin altında veya bitişiğinde, rehber köpek için yeterli boşluk bulunmalıdır.

3.2.3 Oturma konumu ile geçit koridoru arasındaki koltuklara kolçak konulmalı ve bu kolçaklar, koltuğa serbest geçiş sağlayacak şekilde kolaycahareket edebilmelidir. Engelli yolcuların kolayca tutunabilmelerine imkân sağlayacak şekilde, öncelikli koltukların bitişiğine tutamak veya el tutamakraylar takılmalıdır.

3.2.4 Öncelikli koltuk minderinin asgarî genişliği, oturma konumunun ortasından geçen düşey düzlemden ölçüldüğünde, her iki yanda 220 mm veyabitişik koltuklarda (örneğin, ikili koltuk) her oturma konumunun her iki yanında 220 mm olmalıdır.

3.2.5 Sıkıştırılmamış koltuk minderinin tabana göre yüksekliği,  tabandan minderin ön üst yüzeyine teğet yatay düzleme ölçüldüğünde 400 mm ile   500 mm arasında olmalıdır.

3.2.6 Öncelikli oturma konumlarının ayak boşluğu, koltuk minderinin ön kenarından geçen düşey düzlemden ileriye doğru uzanmalıdır.  Ayakboşluğunun eğimi  hiçbir  yönde % 8’i aşmamalıdır.

3.2.7 Sıkıştırılmamış koltuk minderinin en üst noktasından ölçüldüğünde, her öncelikli oturma konumunun serbestyüksekliği Sınıf I ve Sınıf Aaraçlarda 1300 mm ve Sınıf II  araçlarda 900 mm’den az olmamalıdır. Bu serbest yükseklik, koltuğun bütünü ile koltuğa ait ayak boşluğunundüşey izdüşümü üzerinde bulunmalıdır. Minderin önünde 230 mm’lik asgarî serbest düşey boşluk bulunması kaydı ile, koltuk sırtlığının veya diğernesnelerin bu boşluğa  girinti yapmasına müsaade edilmelidir. Öncelikli  koltuğun 1,2 m’yi aşan yükseklikteki bir bölmeye (ayırma duvarı) bakacakşekilde konumlandırıldığı durumda, bu boşluk 300 mm olmalıdır.

3.3 İletişim Cihazları;

3.3.1 İletişim cihazları, herhangi bir öncelikli koltuğun bitişiğine, tekerlekli sandalye alanı içine yerleştirilmeli ve tabandan 700 mm ile 1200 mmarasındaki bir yükseklikte bulunmalıdır.

3.3.2 Alçak taban alanındaki koltuk bulunmayan yerlerde, iletişim cihazları 800 mm ile 1500 mm arasındaki bir yükseklikte olmalıdır.

3.3.3 Bütün iç iletişim cihazlarının kumandaları, avuç ile çalıştırılabilmeli ve zıt renkte(renklerde) ve tonda olmalıdır.

3.3.4 Araçta rampa veya asansör varsa, aracın dışına, kapılara bitişik ve yerden yüksekliği 1300 mm’yi aşmayacak şekilde sürücü ile iletişimvasıtası konulmalıdır.

3.4 Resimli Gösterimler (Piktogramlar);

3.4.1  Tekerlekli sandalye alanı ve/veya öncelikli  koltuk takılı araçlara, dışarıdan görülecek  şekilde, aracın hem ön yan kenarına, hem de ilgiliservis kapısına (kapılarına) bitişik Ek III, Şekil 23’a’ya uygun resimli gösterimler bulunmalıdır. Uygun resimli gösterimler, aracın iç kısmına, tekerleklisandalye alanı veya öncelikli koltuğun bitişiğine konulmalıdır.

3.5 Taban Eğimi;

Geçit koridorunun, öncelikli koltuk veya tekerlekli sandalye alanı ile en az bir giriş ve çıkış veya birleştirilmiş giriş ve çıkış arasındaki geçiş alanının veya taban alanının eğimi % 8’i aşmamalıdır. Bu tür eğimli alanlar kaymaz yüzeye sahip olmalıdır.

3.6 Tekerlekli Sandalyenin Yeri İle İlgili Şartlar;

3.6.1 Yolcu bölümünde her tekerlekli sandalye kullanıcısı için sağlanan en az 750 mm genişliğinde ve 1300 mm uzunluğunda özel alanbulunmalıdır. Özel alanın boylamasına düzlemi, aracın boylamasına düzlemine paralel olmalı ve bu alanın zemini kaymaz olmalıdır. Tekerleklisandalye alanı, sandalye öne bakacak şekilde tasarımlanmışsa,  Ek III, Şekil  22’deki serbest boşluk sağlanması kaydı ile, öndeki koltuk sırtlığınınüst kısmı bu boşluğa girinti yapabilir.

3.6.2 Tekerlekli sandalye kullanıcılarının geçebilecekleri, en az bir adet kapı geçişi bulunmalıdır. Sınıf I araçlarda tekerlekli sandalyeleringeçebilecekleri kapılardan en az biri servis kapısı olmalıdır. Tekerlekli sandalye geçiş kapısında, bu Ekin madde 3.11.2‘sinin hükümlerine uyan(karoseri alçaltma/yükseltme sistemi), tekerlekli sandalyenin araça yüklenmesini kolaylaştıran düzenekler bulunmalı; tekerlekli sandalye geçişkapısı,  bu ekin madde 3.11.3 (asansör) veya madde 3.11.4’ün  (rampa) şartlarına uygun olmalıdır.

3.6.3 Servis kapısı olmayan tekerlekli sandalye geçiş kapısı en az 1400 mm yüksekliğe sahip olmalıdır. Tekerlekli sandalyenin araca girişinisağlayan bütün kapıların genişliği asgarî 900 mm olmalıdır. Ölçme el tutamaklarının seviyesinde yapıldığında bu genişlik, 100 mm kadarazaltılabilir.

3.6.4 Boyutları Ek III, Şekil 21’de gösterilen referans tekerlekli sandalye ile aracın dışından kapılarından en az birisini kullanarak, tekerleklisandalye özel alanına/alanlarına ulaşım mümkün olmalıdır.

3.7 Tekerlekli Sandalye Boşluğundaki Koltuklar;

3.7.1 Tekerlekli sandalye boşluğunda katlanabilir koltuklar bulunabilir. Ancak, bu koltuklar katlandıkları ve kullanılmadıkları zaman, tekerleklisandalye boşluğuna girinti yapmamalıdır.

3.7.2 Sürücü veya yardımcı personel tarafından kolaylıkla sökülebilmek kaydıyla, tekerlekli sandalye boşluğuna sökülebilir koltuklar takılabilir.

3.7.3  Herhangi bir koltuğun ayak boşluğu veya katlanabilir koltuğun bir kısmı, kullanım konumunda iken  tekerlekli sandalyeboşluğuna girinti yapıyorsa, bu koltuklar üzerinde veya bitişiğinde, aşağıdaki uyarı bulunmalıdır:

“Bu Alanı, Lütfen  Tekerlekli Sandalye Kullanıcısına Terk Ediniz.”

3.8. Tekerlekli sandalyenin sabitlenmesi;

3.8.1 Tekerlekli sandalye bağlama sistemi. Bu Ekin madde  3.8.1.1’den madde  3.8.1.2.3’e kadar olan maddelerde  bulunan şartlara alternatif olarak,tekerlekli sandalye bağlama sistemine madde 3.8.2’den madde 3.8.2.11’e kadar maddelerdeki şartlar da  uygulanabilir.

3.8.1.1 Araçta bulunanlar için herhangi bir çeşit bağlama sisteminin takılmasının gerekli olmadığı yolcu koltuklarının bulunduğu bir araçta, tekerleklisandalyenin sabitlenmesini garanti etmek amacıyla, tekerlekli sandalye boşluğuna bir  bağlama  sistemi takılmalıdır.

Aşağıdaki şartlara uygun olarak, bir statik deney yapılmalıdır:

(a) Her tekerlekli sandalye başına, tekerlekli sandalye üzerindeki bağlama sistemine 250 daN ± 20 daN kuvvet uygulanmalıdır.

(b) Tekerlekli sandalye bağlama sistemi aracın tabanına monte edilmemişse, bu kuvvet aracın yatay düzleminde ve aracın önüne doğru uygulanmalıdır.Tekerlekli sandalye bağlama sistemi tabana monte edilmişse, bu kuvvet yatay düzlem ile 45o ± 10o’lik bir açı yapacak şekilde aracın önüne doğruuygulanmalıdır.

(c)  Kuvvet en az 1,5 saniye uygulanmalıdır.

(d) Bağlama sistemi deneye dayanıklı olmalıdır. Belirli bir süre boyunca gerekli kuvvete dayanıyorsa, bağlama sisteminin kısmen kopması veyakırılmasını içeren kalıcı şekil bozuklukları hata olarak değerlendirilmemelidir. Uygulanabildiğinde, tekerlekli sandalyenin araçtan ayrılmasını sağlayankilit tertibatı çekme kuvvetinin kaldırılmasından sonra el ile çalıştırılabilir olmalıdır.

3.8.1.2  Yolcu koltuklarının bağlama sistemi gerektirdiği durumlarda, her tekerlekli sandalye boşluğu, tekerlekli sandalyeyi ve kullanıcısınıbağlayabilen bir bağlama sistemi ile donatılmalıdır.Bu bağlama sistemi ve parçaları, yolcu koltukları ve bunların bağlama sistemlerinin gerektirdiğineeş değer bir kuvvete dayanabilecek şekilde tasarımlanmalıdır.

Aşağıdaki şartlara uygun olarak, bir statik deney yapılmalıdır:

(a) Burada bahsedilen kuvvetler, bağlama sistemi üzerine, öne ve arkaya doğru ayrı ayrı uygulanmalıdır.

(b) Bu kuvvet en az 0,2 saniye uygulanmalıdır.

(c) Bağlama sistemi deneye dayanabilmelidir.

(d) Bağlama sistemi deneye dayanıklı olmalıdır. Belirli bir süre boyunca gerekli kuvvete dayanıyorsa, bağlama sisteminin kısmen kopması veya kırılmasını içeren  kalıcı deformasyonlar hata olarak değerlendirilmemelidir. Uygulanabildiğinde, tekerlekli sandalyenin araçtan ayrılmasını sağlayan kilit tertibatı çekme kuvvetinin kaldırılmasından sonra el ile çalıştırılabilir olmalıdır.

3.8.1.2.1 Tekerlekli sandalye ve tekerlekli sandalye kullanıcısı bağlama sisteminin  ayrı olmasıdurumunda öne doğru;

3.8.1.2.1.1  M2 kategorisi için:

(a) Bir karın altı kemerinde 1110 daN ± 20 daN. Bağlama sistemi aracın tabanına monte edilmemişse, bu kuvvet aracın yatay düzleminde ve önünedoğru, tekerlekli sandalye kullanıcısı bağlama sistemine uygulanmalıdır. Bağlama sistemi tabana monte edilmişse, bu kuvvet yatay düzlem ile 45o ±10o’lik bir açıda aracın önüne doğru uygulanmalıdır.

(b) Üç noktalı kemerde, kemerin karın  bölgesi üzerindeki kısmı üzerine, aracın yatay düzleminde öne doğru 675 daN ± 20 daN  ve kemerin üst  gövdeyedenk gelen kısmı üzerine, aracın yatay düzleminde öne doğru 675 daN ± 20 daN,

(c) Tekerlekli sandalye bağlama sistemi üzerine, aracın yatay düzlemi ile 45o ± 10o’lik bir açıda öne doğru 1715 daN ± 20 daN,

(d) Kuvvetler aynı anda  uygulanmalıdır.

3.8.1.2.1.2  M3 kategorisi  için:

(a) Bir karın altı kemerinde 740 daN ± 20 daN. Bağlama sistemi aracın tabanına monte edilmemişse, bu kuvvet aracın yatay düzleminde ve önüne doğru,tekerlekli sandalye kullanıcısı bağlama sistemine uygulanmalıdır.Bağlama sistemi tabana monte edilmişse bu kuvvet, yatay düzlem ile 45o ± 10o’likbir açıda aracın önüne doğru,

(b) Üç noktalı kemerde, kemerin karın  bölgesi üzerindeki kısmı üzerine, aracın yatay düzleminde öne doğru 450 daN ± 20 daN  ve kemerin üst  gövdeyedenk gelen kısmı üzerine, aracın yatay düzleminde öne doğru 450 daN ± 20 daN,

(c) Tekerlekli sandalye bağlama sistemi üzerine, aracın yatay düzlemi ile 45o ± 10o’lik bir açıda öne doğru 1130 daN ± 20 daN,

(d) Kuvvetler aynı anda  uygulanmalıdır.

3.8.1.2.2 Tekerlekli sandalye ve tekerlekli sandalye kullanıcısı bağlama sisteminin birleşik olması durumunda öne doğru.

3.8.1.2.2.1  M2  kategorisi için:

(a) Karın altı kemeri durumunda tekerlekli sandalye kullanıcısı bağlama sistemi üzerine, aracın yatay düzlemi ile45o ± 10o’lik bir açıda öne doğru1110 daN ± 20 daN,

(b) Üç noktalı kemerde, kemerin karın  bölgesi üzerindeki kısmı üzerine, aracın yatay düzlemi ile 45o ± 10o’lik biraçıda öne doğru 675 daN ± 20 daN vekemerin üst  gövdeye denk gelen kısmı üzerine, aracın yatay düzleminde öne doğru 675 daN ± 20 daN,

(c) Tekerlekli sandalye bağlama sistemi üzerine, aracın yatay düzlemi ile 45o ± 10o’lik bir açıda öne doğru 1715 daN ± 20 daN,

(d) Kuvvetler aynı anda  uygulanmalıdır.

3.8.1.2.2.2  M3 kategorisi için:

(a) Karın altı kemeri durumunda tekerlekli sandalye kullanıcısı bağlama sistemi üzerine, aracın yatay düzlemi ilen 45o ± 10o’lik bir açıda öne doğru740 daN ± 20 daN,

(b) Üç noktalı kemerde, kemerin karın  bölgesi üzerindeki kısmı üzerine, aracın yatay düzlemi ile 45o ± 10o’lik bir açıda öne doğru 450 daN ± 20 daN  vekemerin üst  gövdeye denk gelen kısmı üzerine, aracın yatay düzleminde öne doğru 450 daN ± 20 daN,

(c) Tekerlekli sandalye bağlama sistemi üzerine, aracın yatay düzlemi ile 45o ± 10o’lik bir açıda öne doğru 1130 daN ±20 daN,

(d) Kuvvetler aynı anda  uygulanmalıdır.

3.8.1.2.3  Geriye Doğru;

(a) Tekerlekli sandalye bağlama sistemi üzerine, aracın yatay düzlemi ile 45o ± 10o’lik bir açıda geriye doğru 810 daN ± 20 daN,

3.8.2  Alternatif Tekerlekli Sandalye Bağlama Sistemi;

3.8.2.1 Bir tekerlekli sandalye boşluğuna genel tekerlekli sandalye kullanımlarına uygun bir tekerlekli sandalye bağlama sistemi takılmalı ve buboşluk öne bakan bir tekerlekli sandalye ve tekerlekli sandalye kullanıcısının taşınmasına müsaade etmelidir.

3.8.2.2 Bir tekerlekli sandalye boşluğuna en az iki bağlantı noktasını içeren bir tekerlekli sandalye kullanıcısı bağlama sistemi ve aksamları değişik77/541/AT Yönetmeliğine uygun olan emniyet kemerlerindekine benzerşekilde çalışması için tasarımlanmış ve imal edilmiş bir karın altı kemeri takılmalıdır.

3.8.2.3 Tekerlekli sandalye boşluğuna takılmış herhangi bir bağlama sistemi, acil bir durumda kolayca serbest bırakılabilmelidir.

3.8.2.4 Herhangi bir tekerlekli sandalye bağlama sistemi aşağıdakilerden birini sağlamalıdır:

3.8.2.4.1 Bu Ekin madde 3.8.2.8’de belirtilen dinamik deney şartlarını karşılamalı ve madde 3.8.2.6’daki statik deney şartlarını karşılayacakşekilde araç bağlantılarına emniyetli bir şekilde tutturulmalı veya

3.8.2.4.2 Bağlama sistemi ve bağlantılarının birleşimi bu Ekin madde 3.8.2.8’deki şartları karşılayacak şekilde araç bağlantılarına emniyetli bir şekilde tutturulmalıdır.

3.8.2.5 Herhangi bir tekerlekli sandalye kullanıcısı bağlama sistemi aşağıdakilerden birini sağlamalıdır:

3.8.2.5.1 Bu Ekin madde 3.8.2.9’da belirtilen dinamik deney şartlarını karşılamalı ve bu ekin madde 3.8.2.6’daki statik deney şartlarını karşılayacak şekilde araç bağlantılarına emniyetli bir şekilde tutturulmalı veya

3.8.2.5.2 Bu Ekin madde 3.8.2.6.7’de belirtildiği şekilde bağlantı parçalarına bağlandığında, bağlama sistemi ve bağlantılarının birleşimi bu ekin madde 3.8.2.9’daki şartları karşılayacak şekilde araçbağlantılarına emniyetli bir şekilde tutturulmalıdır.

3.8.2.6 Tekerlekli sandalye bağlama sistemi ve tekerlekli sandalye kullanıcısı bağlama sisteminin her ikisi için aşağıdaki şartlara uygun olarak bağlantı noktaları üzerinde bir statik deney yapılmalıdır:

3.8.2.6.1 Tekerlekli sandalye bağlama sisteminin geometrisini oluşturan bir tertibat vasıtasıyla bu ekin madde 3.8.2.7’de tarif edilen kuvvetleruygulanmalıdır.

3.8.2.6.2 Tekerlekli sandalye kullanıcısı bağlama sisteminin geometrisini oluşturan bir tertibat ve 76/115/ATYönetmeliğinin Ek I’inin madde5.3.4’ünde tarif edilen bir çekme tertibatı vasıtasıyla bu ekin madde 3.8.2.7.3’te tarif edilen kuvvetler uygulanmalı,

3.8.2.6.3 Bu Ekin madde 3.8.2.6.1 ve madde 3.8.2.6.2’deki kuvvetler, öne doğru yatay düzlemin 10o±5o üzerindeki bir açı ile aynı andauygulanmalıdır.

3.8.2.6.4 Bu Ekin madde 3.8.2.6.1 kuvvetler, geriye doğru yatay düzlemin 10o ± 5o üzerindeki bir açı ile uygulanmalıdır.

3.8.2.6.5 Bu kuvvetler,tekerlekli sandalye boşluğunun düşey merkez ekseniboyunca mümkün olduğunca çabuk uygulanmalıdır.

3.8.2.6.6 Bu kuvvet, 0,2 saniyeden az olmayan bir süre muhafaza edilmelidir.

3.8.2.6.7 Bu deney,yapının dayanımına ve rijitliğine muhtemelen katkıda bulunabilecek araçtaki herhangi bir bağlantı parçası ile birlikte araçyapısını temsil eden bir bölüm üzerinde yapılmalıdır.

3.8.2.7 Bu Ekin madde 3.8.2.6’da belirtilen kuvvetler aşağıda açıklanmıştır:

3.8.2.7.1  M2 kategorisi araçlara takılan tekerlekli sandalye bağlama sistemindeki bağlantı parçalarında:

3.8.2.7.1.1 Aracın boylamasına düzleminde öne doğru,tekerlekli sandalye boşluğu  tabanından düşey olarak ölçüldüğünde,  200 mm’denaz ile 300 mm’den fazla olmayan bir yükseklikte uygulanan 1110 daN,

3.8.2.7.1.2    Aracın boylamasına düzleminde arkaya doğru, tekerlekli sandalyeboşluğu  tabanından düşey olarak ölçüldüğünde,200 mm’den az ile 300 mm’den fazla olmayan bir yükseklikte uygulanan 550 daN.

3.8.2.7.2 M3 kategorisi araçlara takılan tekerlekli sandalye bağlama sistemindeki bağlantı parçalarında:

3.8.2.7.2.1 Aracın boylamasına düzleminde öne doğru,tekerlekli sandalye boşluğu  tabanından düşey olarak ölçüldüğünde,200 mm’den az ile 300 mm’den fazla olmayan bir yükseklikte uygulanan 740 daN,

3.8.2.7.2.2 Aracın boylamasına düzleminde arkaya doğru, tekerlekli sandalye boşluğu tabanından düşey olarak ölçüldüğünde,200 mm’den az ile 300 mm’den fazla olmayan bir yükseklikte uygulanan 370 daN.

3.8.2.7.3 Bir tekerlekli sandalye kullanıcısı bağlama sisteminde bağlantı parçalarındaki kuvvetler,76/115/AT Yönetmeliğinin Ek I  madde 5.4’ünşartlarına uygun olmalıdır.

3.8.2.8  Bir tekerlekli sandalye bağlama sistemi, aşağıdaki şartlara uygun olarak bir dinamik deneye tâbi tutulmalıdır.

3.8.2.8.1 85 kg kütleli temsilî bir tekerlekli sandalye deney arabası, 48 km/h ile 50 km/h arasındaki bir hızdan durana kadar, aşağıdakiyavaşlama ivme-zaman uygulamasına tâbi tutulmalıdır:

3.8.2.8.1.1  Asgarî 0,015 saniyelik bir toplam süre boyunca öne doğru 20 g’yi aşan,

3.8.2.8.1.2  Asgarî 0,04 saniyelik bir toplam süre boyunca öne doğru 15 g’yi aşan,

3.8.2.8.1.3   0,075 saniyelik bir süreyi aşan,

3.8.2.8.1.4   28 g’yi aşmayan ve 0,08 saniyeden fazla olmayan,

3.8.2.8.1.5   0,12 saniyelik bir süreyi aşmayan .

3.8.2.8.2   85 kg kütleli temsilî bir tekerlekli sandalye deney arabası, 48 km/h ile 50 km/h arasındaki bir hızdan durana kadar, aşağıdakiyavaşlama ivme-zaman uygulamasına tâbi tutulmalıdır:

3.8.2.8.2.1  Asgarî  0,015 saniyelik bir toplam süre boyunca geriye doğru 5 g’yi aşan,

3.8.2.8.2.2   0,02 saniyeyi aşmayan  bir süre boyunca geriye doğru 8 g’yi aşmayan,

3.8.2.8.3 Öne ve arkaya doğru aynı bağlamalar kullanılıyorsa veya eş değer deney yapılmışsa, bu Ekin madde 3.8.2.8.2’deki deneyuygulanmamalıdır.

3.8.2.8.4  Yukarıdaki deney için tekerlekli sandalye bağlama sistemi aşağıdakilerden birine tutturulmalıdır:

3.8.2.8.4.1 Bağlama sisteminin tasarlandığı bir araçtaki bağlantıların geometrilerini temsil eden deney tertibatına sabitlenen bağlantılara,

3.8.2.8.4.2 Bu Ekin madde 3.8.2.6.7’de belirtilen bir düzende, bağlama sisteminin tasarlandığı aracın temsilî bir bölümünü oluşturanbağlantılara.

3.8.2.9 Bir tekerlekli sandalye kullanıcısı bağlama sistemi, 77/541/AT Yönetmeliğinin Ek I madde 2.7.8.4’de belirtilen deney şartlarına veya bu Ekin madde 3.8.2.8.1’indeki yavaşlama-zaman uygulamasına eş değer bir deneye uygun olmalıdır. 77/541/AT Yönetmeliğine göre onaylanmış ve işaretlenmiş bir emniyet kemerinin, uygun olduğu kabul edilmelidir.

3.8.2.10 Aşağıdaki şartlar karşılanmadıkça, bu Ekin madde 3.8.2.6, madde 3.8.2.8 veya madde 3.8.2.9’daki bir deney başarısız olarak kabul edilmelidir:

3.8.2.10.1 Deney süresince, sistemin hiçbir parçası başarısız olmamalı veya bağlantılarından veya araçtan ayrılmış olmamalıdır.

3.8.2.10.2  Tekerlekli sandalye ve kullanıcısını serbest bırakan mekanizmalar, deneyin tamamlanmasından sonra serbest bırakabilmelidir.

3.8.2.10.3 Bu Ekin madde 3.8.2.8’deki deneyde, tekerlekli sandalye deney süresince aracın boylamasına düzleminde 200 mm’den fazla hareket etmemelidir.

3.8.2.10.4  Sistemin hiçbir parçası, deneyin tamamlanmasından sonra, keskin kenarlar veya diğer çıkıntılar sebebiyle yaralanmalara sebep olacak ölçüde şekil bozukluğuna uğramış olmamalıdır.

3.8.2.11  Bunların işletme talimatları, bitişiğinde açıkça görülür olmalıdır.

3.8.3 Bu Ekin madde 3.8.1.1’in hükümlerine alternatif olarak tekerlekli sandalye boşluğu, tekerlekli sandalye kullanıcısının, bir desteğe veya sırtlığa doğru bakan sandalyeye bağlanmaksızın seyahat etmesi için aşağıdaki hükümlere uygun olarak tasarımlanmalıdır:

(a) Tekerlekli sandalye boşluğunun boylamasına kenarlarından biri, aracın bir kenarına veya duvarına yaslanmalıdır.

(b) Aracın boylamasına eksenine dik olan bir destek veya sırtlık, tekerlekli sandalye boşluğunun ön ucunda bulunmalıdır.

(c) Tekerlekli sandalyenin devrilmesinden kaçınmak için, destek veya sırtlık, tekerlekli sandalyenin tekerlekleri veya arkası bunlara dayanacak şekilde tasarımlanmalıdır.

(d) Öndeki koltuk sırasının destek veya sırtlığı, her bir tekerlekli sandalye için 250 daN ± 20 daN’luk bir kuvvete dayanabilmelidir. Bu kuvvet, aracın yatay düzleminde önüne doğru, destek veya sırtlığın ortasına gelecek şekilde uygulanmalı ve 1,5 saniyeden az olmayan bir süre sürdürülmelidir.

(e) Bir el tutamağı veya el tutamak rayı, tekerlekli sandalye kullanıcısının kolayca tutabilmesine imkân tanıyacak şekilde, aracın yan kenarına veya duvarına takılmalıdır.

(f) Tekerlekli sandalyenin yana doğru hareketini sınırlamak ve tekerlekli sandalye kullanıcısının kolayca tutabilmesi için tekerlekli sandalyenin karşı tarafına geri çekilebilir el tutamak rayı veya eşdeğer bir tertibat takılmalıdır.

(g) Özel alanın taban yüzeyi kaymaya karşı dayanıklı olmalıdır.

(h) Aşağıdaki metinden oluşan bir işaret, tekerlekli sandalye alanının bitişiğine takılmalıdır:

“ Bu alan, tekerlekli sandalye için ayrılmıştır. Tekerlekli sandalye, geriye bakacak şekilde destek veya sırtlıklara dayanmış ve frenlenmiş olarak yerleştirilmelidir.”

Toggle content goes here, click edit button to change this text.

Sürücü kurslarında kullanılan araçlar için tadilat projeleri hazırlıyoruz. Yolcu koltuğuna, paralel gaz  ve fren pedalı takılacak araçların projeleri, araca uygun şekilde gerçekleştirilir.

Sürücü kurslarında bulunan araçlar normalden değişik tipte araçlardır. Sürücü kursu öğretmeni ve öğrencisi aynı zamanda yan yana eğitim almak amacıyla yola çıkarlar. Sürücü kursuna giden bir kişi araç kullanmayı tam olarak bilmediğinden dolayı yan koltukta oturan öğretmenin de mutlaka fren ve gaz sistemine ihtiyacı vardır.

Sürücü kursu araç proje tadilat fren ve gazın sürücü koltuğunun altındaki gibi diğer yan koltuğa da konulmasıyla oluşmaktadır. Böylelikle hem öğretmenin hem de öğrencinin arabayı sürmeye gereksinim duyduğunda ikisinin de aracı kullanmasını gerektirir.

Toggle content goes here, click edit button to change this text.

Toggle content goes here, click edit button to change this text.

Toggle content goes here, click edit button to change this text.

Toggle content goes here, click edit button to change this text.

Toggle content goes here, click edit button to change this text.

Toggle content goes here, click edit button to change this text.

Toggle content goes here, click edit button to change this text.